50. Rozmaite aspekty powojennej literatury polskiej. Przełomowa data 1905 roku. Wzrost poczucia rzeczywistości społeczno-narodowej. Odrodzenie państwa i przemiany powojenne. Nowe drogi literatury. Uprawa wartości formalnych. Klasycyzm. Realizm. Nowa psychologia. Życie i literatura. Uwagi o powieści. Rytm współczesności. Neorealizm. Nowa rzeczowość. Piękno prostoty i celowość. Ideał nowego człowieka. Poszukiwanie syntezy filozoficznej w nauce. Artysta i środowisko. Ekspresjonizm. Futuryzm. Świadomość klasowa i bezdroża marksizmu. Awangarda. Kult teraźniejszości. Rola i zadania krytyki ; 51. Juliusz Kaden-Bandrowski. Pokolenie czynu zbrojnego. Walka o prawo zwykłego człowieka. Patos powszechnej prostoty. Kultura działania zamiast kultury przeżywania. Naturalizm i nowy typ ekspresji powieściopisarskiej. Powieści o współczesnej rzeczywistości polskiej. Artyzm, środki techniczne i styl. Miłość ojczyzny. Poczucie potrzeby idei ; 52. Konfrontacja nowej rzeczywistości polskiej z ideałami poezji romantycznej. Jan Lechoń. Inni poeci ojczyzny ; 53. Kazimiera Iłłakowiczówna ; 54. Powieść historiozoficzna ; 55. U źródeł klasycyzmu. Jan Parandowski ; 56. Nowe piękno wieków średnich. Aniela Gruszecka ; 57. Stanisław Wasylewski. Inni przedstawiciele historii. "Nurt" Berenta ; 58. Zofia Kossak-Szczucka ; 59. Jarosław Iwaszkiewicz ; 60. Julian Wołoszynowski ; 61. Maria Dąbrowska. "Noce i Dnie". Dzieje małżeńskie i historia szlachecka. Psychologia kobiety. Dąbrowska a Nałkowska. Dąbrowska a realizm pozytywistyczny. Krytyka o Dąbrowskiej ; 62. Odrodzenie gawędy literackiej. Zygmunt Nowakowski. Pamiętniki i opisy podróży. Paweł Hulka-Laskowski ; 63. Egzotyzm. Ferdynand Goetel ; 64. Morze i jego poeci ; 65. Wojna w literaturze. Józef Wittlin ; 66. Żywioł poezji. Julian Tuwim ; 67. Kazimierz Wierzyński. Sport i literatura ; 68. Antoni Słonimski. Zagadnienie pisarzy polskich pochodzenia żydowskiego ; 69. Znaczenie "Skamandra". Różni jego poeci. Nowe rymy. Młodsze pokolenia poetów. Motyw wsi. Motyw uczucia religijnego. Jerzy Liebert i in. ; 70. Zofia Nałkowska. Przed wojną. Po wojnie. Twórczość powieściopisarska. Teoria charakteru i środowiska. Zagadnienie zła. Dramat. Nowe piękno realizmu ; 71. Maria Pawlikowska ; 72. Powieść i poezja kobieca ; 73. Poezja buntu społecznego i świadomości klasowej. T. zw. Poezja proletariacka. Powieść społeczna. Nowa poezja ojczyzny ; 74. Nowa sztuka w poezji. Antyhistoryzm. Futuryzm a społeczeństwo. Polscy futuryści. Awangarda. Tadeusz Peiper i "Zwrotnica". Program sztuki teraźniejszości. Jego realizacja. Julian Przyboś i in. Jalu Kurak ; 75. Stanisław Ignacy Witkiewicz. Jego filozofia. Teoria Czystej Formy w dramacie. Twórczość dramatyczna. Powieści. Jerzy Hulewicz i inni ekspresjoniści w dramacie ; 76. Fantastyka: Stefan Grabiński. Inni fantastycy. Psychologizm. Michał Choromański. Bruno Schulz. Zbigniew Uniłowski i Adolf Rudnicki ; 77. Jerzy Szaniawski. Inni pisarze dramatyczni ; 78. Emil Zegadłowicz. Poeta wsi. "Czartak" i inni jego poeci. Feliks Konopka ; 79. Pisarze ludowi. Chłopski front literacki w twórczości artystycznej. Bruno Jasieński. Sprawa odrodzenia chłopskiego. Wartości kulturalne pieśni ludowej. Jej wpływ na poezję artystyczną. Stanisław Młodożeniec. Wyznawcy marksizmu: Marian Czuchnowski i Leon Kruczkowski. Ruch kulturalny młodzieży ludowej. Jej stosunek do literatury współczesnej ; 80. Jan Wiktor ; 81. Regionalizm. Gustaw Morcinek i inni poeci Śląska. Wielkopolska. Wilno. Wskazówki informacyjne o krytyce powieściowej ; 82. Krytyka literacka. Jej drogi i bezdroża. Jej obecny stan w Polsce. "Słoń wśród porcelany" Karola Irzykowskiego. Jan Nepomucen Miller. Jan Emil Skiwski. Stanisław Baczyński. Wacław Borowy. Zagadnienie naukowego poznania literatury współczesnej.

1. Antoni Sygietyński. O braku ciągłości w polskiej kulturze artystycznej. Walka o podstawy estetyczne. Hasło "sztuka dla sztuki". Naturalizm ; 2. Artur Gruszecki. Zadania i cele powieści naturalistycznej. "Wędrowiec" ; 3. Stanisław Witkiewicz. Stosunek społeczeństwa do sztuki. Zasada indywidualizmu w twórczości artystycznej. Psychologiczna filozofia sztuki. Walka etycznym zagadnieniem życia. Zagadnienia społeczne i narodowe. Proza polska. Krytyka literacka. Tatry i Podhale w literaturze ; 4. Adolf Dygasiński. Demokratyzm. Świat chłopski. Żeromski o języku. Nowele zwierzęce. Przyroda ; 5. Wacław Sieroszewski. Erotyzm. Życie. Orzeszkowa o Sieroszewskim. Obrazy Przyrody. Motyw morza. Wiara we własne siły człowieka ; 6. Andrzej Niemojewski. Ton społeczny w poezji ; 7. Gabriela Zapolska. Mistrzyni naturalizmu. Rozległy obraz współczesnego społeczeństwa. Sprawa emancypacji kobiet. Kult pracy. Teatr ; 8. Józef Dąbrowski. Artyzm ; 9. Józef Weyssenhoff. Apologeta ziemiaństwa. Ironista. Krajobraz polski. Język ; 10. Maria Rodziewiczówna. Zagadnienie czytelnika. Ideologia. Cenzura. Ziemia. Przerost sumienia. Odwaga myśli. Mity ; 11. Rodzaje powieści. Zygmunt Niedźwiecki. Wincenty Kosiakiewicz. Alfred Konar. Ostoja. Ludwika Godlewska. Edward Paszkowski. Emma Dmochowska-Jeleńska. Hajota. Konstanty M. Górski. Antoni Godziemba-Wysocki. Wacław Karczewski. Zygmunt Bartkiewicz. Stanisław Antoni Mueller. 12. Edward Porębowicz. Odrodzenie poezji. Przekłady. Rola Piotra Chmielowskiego. Krytyka. O poezji polskiej nowego stulecia. Kult Słowackiego. Termin "neoromantyzm" ; 13. Zenon Przesmycki (Miriam). Poeta "życie" warszawskie. "świat" Sarneckiego. Studium o Maeterlincku. Miriam a Witkiewicz. "Chimera". Norwid. Modernizm ; 14. Antoni Lange. Estetyzm. "Głos" warszawski. Ideologia ludowa. Radykalizm społeczny. Rewolucjonizm narodowy. "Pobudka" paryska. Jan Lorentowicz. Lange jako poeta. Intelektualizm. Motyw śmierci. Przekłady. Adam M-ski. El-ka. Władysław Nawrocki. Leo Belmont. Bogusław Butrymowicz. Józef Jedlicz. Kazimierz Morawski ; 15. Franciszek Henryk Nowicki. Ton społeczny. Tatry ; 16. Kazimierz Tetmajer. Liryk. Epik Skalnego Podhala. Żuławski o "Legendzie Tatr". Legenda napoleońska ; 17. Jan Kasprowicz. Poeta sumienia. "Marchołt" ; 18. Władysław Stanisław Reymont. Ideologia ludowo-demokratyczna. Droga twórczości. Pokrewieństwa literackie. Chłopska epopeja ; 19. Władysław Orkan. Poeta wsi ; 20. Artur Górski. "Życie" krakowskie. Marian Zdziechowski i Stanisław Szczepanowski przeciwko nowej poezji. Jej obrona i termin "Młoda Polska". Monsalwat". Przybyszewskiego "Confiteor" ; 21. Stanisław Przybyszewski. Głosy krytyki. Motyw tęsknoty. Powieść psychologiczna. Dramat ; 22. Jan Augustyn Kisielewski. Krzyk pokolenia ; 23. Adolf Neuwert-Nowaczyński. Satyryk Młodej Polski. Dramat historyczny ; 24. Jan Lemański. Satyryk życia. Zygmunt L. Zaleski o Lemańskim. Idealizm. Poeta. Odrodzenie bajki. Józef Jankowski, (Or-Ot). Benedykt Hertz. Julian Ejsmond ; 25. Włodzimierz Perzyński. Poeta. Obserwator życia. Komedie. Powieści ; 26. Tadeusz Ritter. Dramat. Wykwit modernizmu. Instynkt czasu ; 27. Komedia mieszczańska. Zofia Wójcicka. Tadeusz Jaroszyński. Tadeusz Konieczyński. Ignacy Grabowski. Bolesław Gorczyński. Zygmunt Kawecki. Adam Grzymała-Siedlecki. Stefan Kiedrzyński. Stefan Krzywoszewski.

28. Kult Słowackiego. Książka Ign. Matuszewskiego. Prekursorskie znaczenie Słowackiego. Monografia Juliusza Kleinera. Próby nawiązania nowych prądów do Mickiewicza ; 29. Rozwój formy poetyckiej. Powszechne wezbranie liryzmu. Znaczenie "Chimery". Wzory francuskie. Narastające przemiany duchowe. Wacław Rolicz-Lieder. Maria Grossek-Korycka. Cezary Jellenta. Wacław Wolski. "Fortpoczty" i Wacław Nałkowski o charakterze współczesnego pokolenia. Maria Komornicka. Jan Wroczyński. Adam Znamirowski. Stanisław Korab-Brzozowski. Wincenty Brzozowski. Kazimiera Zawistowska. Antoni Szandlerowski. Mieczysław Srokowski. Bogusław Adamowicz. Stanisław Wyrzykowski. Jerzy Żuławski. Amelia Hertzówna ; 30 Leopold Staff. Józef Ruffer. Ludwik Maria Staff. Aleksander Szczęsny. Edward Leszczyński. Franciszek Mirandola. Ludwik Eminowicz. Michał C. Bielecki. Stanisław Barcz. Stanisław Womela ; 31. Maryla Wolska. Bronisława Ostrowska. Maryla Czerkawska ; 32. Bolesław Leśmian. Stanisław Maykowski ; 33. Zdzisław Dębicki. Or-Ot. (Antoni Bogusławski. Lucjan Andre). Edward Słoński ; 34. Tadeusz Miciński. Jan Rundbaken. Tadeusz Nalepiński ; 35. Lucjan Rydel. Motywy antyczne. Tytus Czyżewski. Włochy. Jan Pietrzycki. Ludwik Hieronim Morstin. "Museion". Stanisław Miłaszewski. Jan Mieczysąłwski. (Roman Brandataetter). Feliks Płażek. Tadeusz Zieliński ; 36. Stanisław Wyspiański. Renesansowy charakter jego twórczości. Misja sztuki. Wieszczy ton i romantyzm. Rapsody historyczne. Wyspiański a Słowacki. Literatura i życie. Styl Wyspiańskiego. Malarstwo. "Życie" krakowskie. Wyspiański i książka. Teatr Wyspiańskiego. Dramat. Subiektywizm przeżyć. Metafizyka. Forma balladowa. Legenda Wawelu. Rusalność Wyspiańskiego. Czynnik antyczny. Dramaty greckie. Chmielowski o Wyspiańskim. Motyw powstania listopadowego. Muzyczność. Studium o Hamlecie. "Wesele". K. H. Rostworowski o symbolice "Wesela". "Wyzwolenie". "Akropolis". "Zygmunt August". Wyspiański a Kochanowski. Poeta życia rodzinnego. Aktualność Wyspiańskiego ; 37. Znaczenie dramatu i teatru Wyspiańskiego. Karol Hubert Rostworowski. Wacław Grubiński. Bruno Winawer ; 38. Powieść polska w dobie neoromantyzmu, jej różne oblicza i przemiany. Wacław Berent ; 39. Stefan Żeromski. Kraj młodości. Stosunek do przyrody. Poeta kultury. Człowiek a przyroda. Tradycje powstania styczniowego. Rzeczywistości polska w oczach chłopca. Artyzm a treść. Indywidualizm i pesymizm. Klęska optymizmu dziecięcego. Sprawa ojczyzny. Biograf i psychograf. Ideologia społeczna "Głosu". Podziemny ruch oświatowy. Typ inteligenta-prometeisty. Kategoryczny imperatyw "walki z szatanem". "Ludzie bezdomni" a "Wesele". Żeromski a Orzeszkowa. Szczerość Żeromskiego. Charakter ekstatyczny stylu. Żeromski a Reymont. Symfonie psychiczne. Obiektywizm psychologizmu. Logika wzruszeniowo-uczuciowa. Sprawa świadomości moralnej. Inkwizytorskie docieranie do dna. Poeta miłości. Znaczenie erotyzmu w "Popiołach". Artyzm. "Dzieje grzechu". Ewa Pobratyńska. Dualizm dobra i zła. Walka z szatanem. Człowiek bezdomny a "Zawisza Czarny" i "Książę Niezłomny" Słowackiego. Hymn do młodości Żeromskiego. Ideologia społeczno-polityczna. Rachunek sumienia narodowego. Teatr. Zagadnienie romantyzmu. "Wiatr od morza". Pisma publicystyczne. Ciekawość umysłowa. Praca nad językiem i rodzaj mistrzostwa. Kształtowanie artyzmu. Spór o "Przedwiośnie". Stosunek krytyki do Żeromskiego. Adamczewskiego "Serce nienasycone". Kaden-Bandrowski o porównaniu Żeromskiego z Sienkiewiczem. Rytm prozy. 40. Wpływ Żeromskiego na rozwój powieści polskiej. Gustaw Daniłowski. "Z minionych dni". "Jaskółka". "Maria Magdalena". Rok 1905 w literaturze polskiej. Maria Jehanne Wielopolska. Ludwik Stanisław Liciński. Zygmunt Kisielewski ; 41. Andrzej Strug ; 42. Roman Jaworski. Ks. Feliks Mieszkis (Czerski). Feliks Brodowski. Helena Romer-Ochenkowska. Edmund Zechenter. Podhalanie. Prymitywizm ludowy. Literatura dla dzieci. Janusz Korczak ; 43. Nowela jako rodzaj literacki. Piotr Choynowski. Jerzy Bandrowski. Ludwik Romocki. Maciej Wierzbiński. Wacław Gąsiorowski. Eugenia Zmijewska. Ferdynand Hoesick. Zuzanna Rabska. Jadwiga Marcinkowska. Tadeusz Żuk-Skarszewski. Maria Raczyńska. Wacław Rogowicz. Jerzy Gąssowski. Bolesław Szczęsny Herbaczewski. Edward Ligocki ; 44. Kornel Makuszyński ; 45. Tadeusz Zieliński (Boy). Zielony Balonik. Poeta. Tłumacz. Krytyk. Filozof kultury ; 46. Drogi neoromantyzmu polskiego. Stanisław Brzozowski. Życie i ideologia. Indywidualność twórcza. Filozofia pracy. Myśl wychowawcza. Zmysł estetyczny. Krytycyzm. Literatura terenem walki o ideały życiowe. Powieściopisarz. Prelegent. Teoretyk krytyki literackiej ; 47. Karol Irzykowski. Pasja szczerości. Wiersze. Stosunek do zagadnień estetycznych. Intelektualizm. Męczennik świadomości krytycznej. Mikroskopizm poznania psychologicznego. Sceptycyzm. Dialektyk. Szkoła mózgu. Dramat ; 48. Piotr Chmielowski. Wilhelm Feldman. Antoni Potocki. Marian Szyjkowski. Bronisław Chlebowski. Manfred Kridl. Jan Lorentowicz. Krytyka i krytycy. Historycy literatury. Aleksander Brückner. Ignacy Chrzanowski. Przedstawiciele prozy literackiej z różnych dziedzin wiedzy. Publicystyka. Antoni Chołoniewski. Zygmunt Wasilewski. Wincenty Rzymowski ; 49. Józef Piłsudski i jego "Pisma". Ks. Biskup Władysław Bandurski. Stanisław Długosz. Józef Mączka. Artur Ćwikowski. Stanisław Stwora. "Kapral Szczapa" Karola Krzewskiego.

Ferenike i Pejsidoros – opowiadanie polskiego pisarza Lucjana Rydla z 1909 r. Historyczno-obyczajowy obrazek z życia starożytnych Greków nakreślony na tle 88 olimpiady w 428 roku p.n.e. Na panhelleńskie igrzyska w elejskiej Olimpii przybywa przebrana za mężczyznę matka z ukochanym synem. On ma uczestniczyć w olimpijskich konkurencjach juniorów, ona gorąco pragnie oglądać jego wystąpienie i być naocznym świadkiem jego zwycięstwa, choć prawo surowo zakazuje kobietom wstępu na teren igrzysk. Za jego złamanie grozi bezwarunkowe strącenie winnej ze skały Typajon. [pl.wikipedia.org.pl, 2022]